De content update beeldmateriaal verschijnt eind april 2022
| Project: | Vissersgroep Pokmas Tiberias |
| Activiteit: | ondersteuning aanvraag hulp IFAD programma CCDP |
| Doel: | verandering van vismethode | armoedebestrijding | economische groei smallholders |
| Locatie: | Tawiri, Teluk Ambon |
| Product: | vis voor de dorpsmarkt |
| Looptijd: | maart-mei 2016 |
Indonesië heeft een kustlijn die behoort tot de langste ter wereld. Die kustlijn is verdeeld over ongeveer zeventienduizend eilanden. Maluku heeft een kustlijn van 10.662 km verdeeld over 1.412 eilanden, volgens de gegevens van het DPMPTSP (voorheen BKPMD) van de provinciale overheid. Tja, de overheid hier houdt van lange afkortingen. Hemelsbreed is de Molukse kustlijn dus bijna net zolang als de afstand van Amsterdam naar Jakarta. Er zijn dus vele dorpsgemeenschappen voor hun gezinsinkomen afhankelijk van hun dagelijkse visvangst in de kustwateren.
Een maand lang hebben we meegevist met traditionele vissers uit het dorp Tawiri op het eiland Ambon. Tawiri is het buurdorp van het dorp Laha. Beide dorpen liggen aan het terrein van Airport Pattimura. De vissers uit Tawiri hebben naast het vissen nog meerdere baantjes zoals bijboorbeeld timmerman, metselaar of een baantje op de airport. Het vissen in de baai van Ambon levert gewoonweg niet genoeg op.
De smalle prauwen waar zij mee uitvaren zijn meestal van fiber-glas. Een enkele prauw is nog van hout. Het voortbewegen van de prauw gaat nog gewoon met de ouderwetse roeispaan. Verre afstanden kunnen dus niet worden afgelegd. De pas gevangen vis zal zijn versheid dan niet overleven. De vissers uit Tawiri vissen dus enkel in de baai, dicht bij het dorp. Een verschil dus met de Butoneze tonijnvissers uit Laha. Geld voor een buitenboord motor is er niet en bovenden zijn daar bredere fiber-glas boten voor nodig. Gemiddelde kosten: rond de 3000 euro.
In hoofdzaak wordt er met verticaal drijvende netten (jaring anyo) gevist. Vanaf de vroege avond tot de vroege ochtend. De onderkant van het drijvende net hangt ongeveer acht meter diep onder de zeespiegel. Aan de uiteinden van het drijvende net worden lichtbakentjes bevestigd. Zo blijft de positie van het net duidelijk. Het net drijft namelijk met de getijdestroming mee, los van de prauw. Ten tweede kunnen ook andere vaartuigen zien waar het net zich bevindt. Zo wordt het visnet niet overvaren en raakt het niet verstrikt in een schroef van een buitenboord motor, ferry of een ander groot stalen schip.
Een lichtbakentje wordt een ‘obor’ (fakkel) genoemd. Meestal een oud verfblik gevuld met kerosine en een duimdikke lont. Het verblik wordt bevestigd in een opengesneden cirkelvormig gat aan de brede zijde van een vijf liter bak- en braadolie jerrycan. De fik erin en branden maar. De hele nacht lang, zelfs met een stevige wind en regen.
Alfred Russel Wallace, The Malay Archipelago (1869)
“There is perhaps no spot in the world richer in marine productions, corals, shells and fishes, than the harbour of Amboyna.”
Collega wetenschapper van Charles Darwin, Alfred Russel Wallace, heeft in zijn boek ‘The Malay Archipelago‘ de baai van Ambon ooit beschreven als behorende tot de mooiste baaien ter wereld. Helaas pindakaas, ook al heeft de baai nog steeds haar unieke pracht, in vergelijking met toen, is er eigenlijk weinig meer over van de koraalriffen in de baai. Tien procent om precies te zijn volgens periodieke monitoring van het USAID. De monitoring wordt uitgevoerd door bevriende Molukse scuba instructeurs.
Achteruitgang visstand zorgwekkend
Met de degradatie van de koraalriffen en magrovebossen, paaiplaatsen voor vissen en andere diersoorten, is ook de visstand van de baai ernstig verslechterd. En wel op zo’n wijze dat het voor de dorpsgemeenschappen in de baai niet meer mogelijk is om volledig in hun voedsel en een zeker gezinsinkomen te kunnen voorzien met de traditionele visserij van vroeger.
Ook zelf hebben we de verslechtering kunnen constateren in de afgelopen vijfentwintig jaar tijdens scuba diving en free dive spearfishing. Grotere roofvis zoals de trevally soorten (ikan bubara), makrelen (ikan tenggiri) snappers en barracudas zijn niet meer in grotere getalen vertegenwoordigt. Walvissen, dolfijnen en de migrerende yellow en blue fin tuna doen nog maar sporadisch een bezoek aan de baai. De bleu fin tunas zijn evenals verschillende soorten schildpadden eigenlijk al min of meer uit beeld verdwenen.
Het ecosysteem is op een zorgwekkende wijze uit haar balans gebracht door modernisering in onwetendheid. Nu lijdt de samenleving aan onnodige dorpseconomische schade en nutriële armoede. Dit geldt met name voor de gezinnen met de meest eenvoudige en traditionele levensstijl. Dat wat dertig jaar geleden de normaalste zaak van de wereld was voor het normale dorpsleven, is er gewoonweg niet meer. Althans niet in de ooit zo belauwerde baai van Amboina.
Vanwaar deze uitwijding? Na een maand door weer en wind netten uitwerpen met de vissers uit Tawiri, hebben we geen één dag echt succes gekend. Elke dag was er vis voor de gezinnen van het team van meestal vier man. Een surplus voor verkoop op de markt is er echter niet geweest. Die enkele dagen dat er veel vis aanwezig was werden we geplaagd door afval zoals plastic tassen, 25 kg rijstzakken en veel ander afval. Die schermden de mazen van het net af zodat de gehoopte opbrengst alsnog in een teleurstelling eindigde. Eigenlijk zouden de vissers kunnen worden ingezet als de vuilnisdienst van de baai.
Een andere manier van vissen is dus noodzakelijk. Er moet meer en sneller verplaatst kunnen worden op zoek naar een geschikte vangstlocatie zonder afval. En dat kost geld. Naar de maatstaven van de eenvoudige vissers een zware investering. Op korte termijn onmogelijk. Zo zijn we de vissers van Tawiri op dezelfde wijze gaan helpen zoals de vissergroep in Laha, Kampung Baru. En hebben we samen een voorstel opgesteld voor een aanvraag voor hulp bij een nationaal hulpprogramma voor lokale visserij.
CCDP: The Coastal Community Development Project
Het VN agentschap International Fund for Agricultural Development (IFAD) heeft een 43 miljoen dollar hulpprogramma voor ‘small islands and coastal areas‘ uitgerold in twaalf provincies in Indonesië. Dit hulpprogramma loopt van 2013 tot en met 2017. Doel van het programma is armoedebestrijding en het stimuleren van economische groei in achtergestelde gebieden. Het Indonesische Ministerie van Maritieme Zaken & Visserij is de uitvoerende instantie i.s.m. de provinciale en regionale diensten voor visserij. De gemeenschappen kunnen bij deze instanties een aanvraag indienen voor hulp. Voorwaarde is wel dat zij zich in groepen van een aantal huishoudens laten registreren.
Het ontstaan van Pokmas Tiberias
En zo gezegd zo gedaan. We hebben de vissers ondersteund in het vormen van een vissersgroep. En laten registreren bij het dorpsbestuur. De vissers hebben het de naam Pokmas Tiberias gegeven. Pokmas is een officiële afkorting van kelompok (groep) en masyarakat (burger of samenleving). Tiberias is een Bijbelse naam van een stad in het noordoosten van Israel en ligt aan het meer van Galilea.
Verschil met de vissers uit Laha is dat zij niet op tonijn willen vissen vanwege de risico’s ver op de open Banda zee buiten de 12 mijls zone. Tonijnvissen is een specialistisch ambachtelijk beroep opzichzelf. De vissers uit Tawiri willen zich focussen op de pur seine visserij. De volgende items werden als hulp aangevraagd bij het CCDP:
- één maal 15 GT purse seine boot (bodi jaring bobo)
- bijbehorende 40 pk Yamaha buitenboord motoren
- pur seine netten
- drie maal 2 GT tonijn long boats (bodi trans)
- drie 15 pk Yamaha buitenboord motoren
We hebben samen met de vissergroep een aanvraagdocument opgesteld waarin motivatie en doelstelling helder zijn verwoord. We hopen op een positieve uitslag.
Wordt vervolgd